در این نشست سه‌روزه که تعدادی از پژوهشگران و شرکت‌های فعال در حوزه کیت‌های تشخیصی و سامانه‌های بربالین حضور داشتند، موضوعات تشخیص بربالین، اندام بر تراشه، آزمایشگاه روی تراشه، حسگرهای میکروالکترومکانیکی زیستی و دارورسانی در نشست‌های تخصصی، معرفی، و آخرین دستاوردهای پژوهشگران سرآمد در این حوزه ارائه شد.

خلق محصولات جدید با ترکیب فناوری‌ها

در این همایش، علی‌محمد سلطانی مدیر مرکز راهبردی فناوری‌های همگرا با بیان اینکه ما در حال حاضر با یک واقعیت قطعی روبرو هستیم که تقریبا تمام محصولات جدید و نوآورانه، حاصل همگرایی فناوری‌های مختلف هستند، گفت: این ترکیب فناوری‌ها، فرصت‌ها و محصولات جدیدی خلق می‌کند. در انقلاب صنعتی چهارم و حتی پنجم نیز ما شاهد همگرایی فناوری‌ها هستیم و به ندرت می‌توان محصولی تنها از یک فناوری مشاهده کرد.

سلطانی با اعلام این موضوع که در مرکز همگرا، اصطلاحی به نام «نقاط همگرایی» تعریف شده، ادامه داد: این اصطلاح، راجع تلاقی فناوری‌های نانو، زیستی، مواد پیشرفته، علوم شناختی، آی‌تی و فناوری‌های اطلاعات و الکترونیک است. در واقع تلاقی دو تا چهار فناوری از این فناوری‌ها، موجب تشکیل نقاط همگرایی می‌شود.

مدیر مرکز راهبردی فناوری‌های همگرا با بیان اینکه سامانه‌های میکرو و نانوسیستم که در حوزه سلامت کاربرد دارند، ازجمله نقاط همگرایی هستند که باید به آن پرداخته شود، گفت: این نقطه همگرایی توسط مرکز همگرا نیز به عنوان یکی از نقاط مهم انتخاب شده است. ما در حوزه‌های مختلف سلامت، پزشکی، امنیت و حتی صنعت خودرو نیز شاهد کاربرد این سامانه‌ها هستیم.

دو محصولی که با حمایت مرکز همگرا تولید شدند

سلطانی با ابراز خرسندی از اینکه چنین سامانه‌هایی در کشور ما مورد توجه قرار گرفته و شرکت‌های خلاق و نوپا نیز در این حوزه به بازار ورود داشته و در کنار پژوهش‌های دانشگاهی، شاهد محصولاتی در این حوزه هستیم، گفت: در اینجا دو دستگاه تجاری‌سازی شده در این حوزه را معرفی می‌کنم. اولین دستگاه، دستگاه آزمایش سی‌بی‌سی است که می‌تواند 19 پارامتر را در خون به صورت POCT و در زمانی کوتاه شناسایی کند. این محصول هم‌اکنون در حال جذب سرمایه برای تولید انبوه است.

وی در تشریح دستگاه دوم گفت: این دستگاه، دستگاه پایش هوشمند عملکرد قلب است که در آن تنها با استفاده از انگشت می‌توان نوار قلب گرفت. این ابزار برای پزشکان بسیار مفید است. این دستگاه جزء روندهای اصلی پزشکی در جهان بوده و می‌توان با استفاده از آن در منزل، شخص بیمار کار پایش سلامت را انجام دهد.

کسانی که محصول در حال توسعه دارند، تماس بگیرند

مدیر مرکز راهبردی فناوری‌های همگرا با توجه به وسعت حوزه‌های زیستی ابراز امیدواری کرد تا در سال‌های آینده، شاهد توسعه محصولات جدید این حوزه در کشور باشیم و ادامه داد: مرکز راهبردی فناوری‌های همگرا چند سالی است که راه‌اندازی شده است. در حال حاضر ما در حال شناسایی متخصصانی هستیم که در بخش توسعه محصول مشغول به کار هستند و از همه عزیزان خواهش می‌کنیم اگر محصولی را در حال توسعه دارند و علاقه‌مند به تجاری و عرضه آن به بازار هستند، حتما با مرکز راهبردی فناوری‌های راهبردی تماس بگیرند.

کلید پیشرفت در فناوری، توجه به حوزه‌های میان‌رشته‌ای است

محمدرضا موحدی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی شریف با بیان این‌که متخصصانی از حوزه‌های زیستی، مهندسی، پزشکی و غیره گرد هم آمدند افزود: این فعالان درباره موضوعات مورد اشتراک این حوزه‌ها با یکدیگر گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.

وی با اشاره به ضرورت همگرایی علوم و فناوری‌ها گفت: اگر به دو دهه قبل بازگردیم و تصور کنیم که چگونه می‌توان بین دانشکده‌های برق یا مکانیک با پزشکی ارتباط ایجاد کرد یا چگونه گروه‌های مهندسی می‌توانند با حوزه‌های پزشکی مرتبط شوند و آن را با امروز مقایسه کنیم، می‌توانیم درک کنیم که چه راه طولانی را طی کرده‌ایم.

عضو هیات علمی دانشکده مهندسی مکانیک با بیان اینکه کلید پیشرفت ما در حوزه‌های مختلف علوم و فناوری، همین توجه به حوزه‌های میان‌رشته‌ای است، ادامه داد: ما باید بتوانیم مرزهای میان رشته‌ها و تخصص‌ها را کنار بگذاریم و بتوانیم کنار یکدیگر کار کنیم. در گذشته یک محقق در اتاق خود می‌نشست و در کنار تیم تحقیقاتی خود کار می‌کرد و دستاوردهایی به دست می‌آورد. اما این خروجی‌ها دیگر پاسخگوی نیاز بشر نیست و باید مرزهای میان رشته‌ها را کنار بگذاریم.

الزام یادگیری فرهنگ کار جمعی

موحدی به یکی از ضرورت‌های فعالیت در حوزه‌های میان‌رشته‌ای اشاره کرد و افزود: از آنجایی که ما به کارهای جمعی چندان عادت نداریم، باید تلاش کنیم تا این روحیه کار جمعی را تقویت کرده و افراد بتوانند از رشته‌های مختلف در کنار هم کار کنند و دستاوردهای بزرگی را ارائه دهند. ما باید فرهنگ کار جمعی را یاد بگیریم و با استفاده از آن به فناوری‌های مورد نیاز بشر دست پیدا کنیم. من برگزاری این همایش را به فال نیک می‌گیرم و آن را مصداقی از این همکاری بین‌رشته‌ای می‌دانم و این نشست یک نمونه‌ای از کار جمعی است که می‌توان در ایران انجام داد.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی شریف با اعلام اینکه کار بسیار دشواری است که قالب‌های رایج را بشکنیم و از دل آن، مسیرهای تازه‌ای را پیدا کنیم، گفت: تلاش کرده‌ایم تا حوزه‌های میان‌رشته‌ای را ایجاد کنیم. طی چند ماه گذشته، پژوهشکده جامع علوم و فناوری‌های همگرا را از تجمیع چندین پژوهشکده مختلف نظیر پژوهشکده نانو، زیستی و همچنین آی‌تی فعال کرده‌ایم.

این فعال حوزه فناوری‌های همگرا ابراز امیدواری کرد با توسعه فناوری‌ در حوزه انبیک فعالیت‌های مستمر ایجاد شده و در کنار آن چند مرکز نوآوری همگرا توسعه یابند تا با استفاده از آن‌ها بتوانیم محصولات جدید تولید کنیم.

این همایش با حمایت مرکز راهبردی فناوری‌های همگرا معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به صورت مجازی برگزار شد.

مرکز ارتباطات و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری

#17